Сутек

Сутегінің ашылуы

Сутекті алудың тағы бір жолы бұл тұз қышқылы мен цинктің химиялық реакциясы:

Барлық жай газдар екі атомнан құралатының білесіндер, сутегі газы да сондай — H₂.

Бұл реакция электр тоғының көмегімен жүзеге асады:

Сутек оттегіде жаңғанда көп мөлшерде жылу бөлінеді:

Сутек газ күйіндегі зат, бірақ бұл газды -253 0 С градусқа дейін салқындатсақ, сутек сұйыққа айналады. Сутек суда нашар ериді, 100 көлем суда 2 көлем сутек ериді. Сутектің иісі де, түсі де жоқ.

Және де белсенді металдар мен су реакцияға түскенде де сутек бөлінеді, мысалы натрий мен судың химиялық реакциясын жазайық:

Сутекті алу жолдары

Белсенді металдарды қышқылмен араластырғанда сутек бөлінеді, бұның схемасы:

Сутегі әлемде ең көп тараған химиялық элемент. Мысалы Күн жүйесіндегі бұл элементтің үлесі 92%.

Сутегіні алудың бір жолы суды оттегі мен сутегіге ыдырату:

Сутек күкіртпен әрекеттеседі:

Атмосфера құбылыстарың зерттеуге арналған құрылғыларды (температураны өлшеу үшін, қысымды өлшеу үшін. ), жоғарғы ауа қабаттарына сутегі толған осындай шарлар арқылы жеткізеді.

Бұндай реакциялардың жалпы схемасы:

Сутектің физикалық қасиеттері

белсенді металл + қышқыл = тұз + сутек газы

Сутек ең жеңіл химиялық элемент, оның салыстырмалы атомдық массасы — 1,008. Сутегінің химиялық таңбасы H (латынша атауы hydrogenium сөзінен алынды) бұл газ күйіндегі зат.

белсенді металл + су = металл гидроксиді + сутек газы

Пайда болған зат күкіртсутек деп аталады, бұл газ күйіндегі зат, мұнаймен бірге кездесетін зат.

Соңдықтан бұны ғарышқа ұшатын ракеталарда пайдаланады. Бірақ сутекті алу тым қымбатқа түсетіндіктен, сутегі күнделікті өмірде көліктерге арналған жанармай ретінде кең қолданылмай тұр. Қолданса барлық көліктер бірден экологиялық таза болар еді, өйткені сутегі жаңғанда су ғана түзіледі.

Сутек өте жеңіл газ, мысалы ауадан 14,5 есе жеңіл. Сутектің тығыздығы 0,089 г/л. Соңдықтан сутегімен толтырылған шарлар ауада жоғары қарай ұшады:

Сутегінің таралуы

Ал жалпы сутек бейметаллдармен әрекеттесіп газдарды, ал металлдармен әрекеттесіп гидридттерді түзеді. Мысалы натрий металымен әрекеттесуі:

Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако администрация сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.

Ал Жер планетасында бұның массалық үлесі небәрі 1%. Бірақ бұл элемент өте жеңіл болғандықтан, массаның 1%, Жердегі барлық атомдардың санының 10% құрайды.

Сутегіні 1776 жылы ағылшын ғалымы Г. Кавендиш ашты, кейін француз ғалымы А. Лавуазье бұл заттың жай зат екеінің аңықтап оған латын тілінде hydrogenium (қазақша «су тудырушы» деген мағына береді) деген атау берді.

Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение администрации может не совпадать с точкой зрения авторов.

Сутектің химиялық қасиеттері

Источники:

https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/sutek-sutekting-alynuy-qasietteri-zhane-qoldanyluy&rut=a17abf2d4bd6ed564528d5ae127cfd51a71b5a8533a13a0be1ded07378c14683
https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%B3%D1%96&rut=209b300002e6db761ab079859c97984217969b76b323f9c8557b3c068c10c729
https://m.youtube.com/watch?v=baCpPtb1PkI&rut=f7912faff6dd3f45afea8701b1d5cc8fe9a3a95ab2a28795efcc47a185022c24
https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81&rut=fdf0a14dd035382281075162152cb3cee21c994ac4777979a5b41a098c23f5bd
https://m.youtube.com/watch?v=3tn9fUaQvUQ&rut=3e47032e26d6d30dae6da02e8307b80c363c47bf2736b04ac42c226ff5750338
https://m.youtube.com/watch?v=2tLYG3xMiuk&rut=f3cd0f56b735d86e6ce246b717103f3f4dd248ae6bc05a2b72d5dfad1d705d86
https://quizlet.com/kz/781161593/%D1%81%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%82%D1%82%D0%B5%D0%BA-flash-cards/&rut=33fc2bfd871b80e29e6e77b39540d6c392a4854219d5e4f5649ef1c811959036
https://esepter.com/unit/264&rut=82993153b48c3e928aa5ed513cfcb6a6992ad8c1af11e982a7fe8bce8441ccba
https://infourok.ru/sutekti-himiyali-asietteri-zhne-alinu-zholdari-1003945.html&rut=ad8dd4e245d95461169d98196a7086ff70f14de1cefe25cc3a1f3fa68483d2da